Jednym z najpopularniejszych globalnych środków płatniczych XVIII i XIX wieku jest talar Marii Teresy, słynnej władczyni Austrii, Węgier i Czech. Maria Teresa panowała w latach 1740 – 1780 i początkowo to właśnie w tym okresie bito owe talary, głównie na potrzeby imperium austriackiego. Stanowił on podstawową jednostkę rozliczeniową w handlu lewantyńskim (z dzisiejszą Turcją oraz Syrią). Już w XVIII wieku zatem ta właśnie moneta stała się najpopularniejszym srebrnym pieniądzem w świecie arabskim.

Po śmierci Marii Teresy, nowy władca – Józef II nakazał kontynuować bicie talarów swojej matki. Decyzja ta podyktowana była względami praktycznymi – Austrii zależało bowiem na utrzymaniu płynności pieniądza w handlu międzynarodowym, a gwarantem tejże był świetnie już w owym czasie rozpoznawalny talar z wizerunkiem Marii Teresy. Świat arabski stanowił bowiem dość specyficzny rynek, gdzie trudno było zyskać w krótkim czasie przychylność i akceptację nowego, europejskiego pieniądza. Po śmierci władczyni zaczął się okres „nowego bicia” monet z jej wizerunkiem. Po roku 1780 Austriacy bili te monety w mennicy wiedeńskiej, z niezmienioną datą „1780”.

Talar Marii Teresy, Węgry, 1741 r. 51. aukcja Warszawskiego Centrum Numizmatycznego

Niekiedy w literaturze przy studiowaniu dość ogólnych opisów, można spotkać się z tezą, iż talar Marii Teresy bity jest z niezmienionym wizerunkiem nieprzerwanie od 1780 roku. Nie jest to jednak w całości prawda, ponieważ o „niezmienności” tegoż wizerunku mówić możemy praktycznie od II połowy XIX wieku. Monety bite do tego czasu (w Austrii, Czechach i Italii) można stosunkowo łatwo przypisać do danego okresu oraz miejsca, w którym powstały. Z racji iż monety bito na bardzo dużą skalę, w większości mennic było wiele stempli używanych do bicia talarów.

Głównymi detalami, pozwalającymi na przypisanie monety do danej mennicy i okresu historycznego są: broszka spinająca odzienie władczyni, tarcza w centralnej części herbu państwa (na brzuchu orła), sygnatura pod wizerunkiem Marii Teresy, obecność różnych znaków po dacie (lub ich brak), czcionki cyfr w dacie, kształt i liczba piór w ogonie orła (detal pomocny przy rozróżnieniu okresów bicia monet tuż po śmierci władczyni), itd. Oryginalne bicie z 1780 roku ma na rewersie napis „AUST.DUX”, podczas gdy egzemplarze „nowego bicia” mają zmieniony napis „AVST.DVX”, znak „X” po dacie jest większy, różni się również znacznie forma cyfry „7” w dacie. Nowe bicie do roku 1850 posiada zmienione inicjały „I.C.-F.A.” zamiast „S.F.”.

Nowe Bicie Talara Marii Teresy, Austria, Ag 825. Zdjęcie sklep Warszawskiego Centrum Numizmatycznego

 Autor: Marcin Redo

2012-12-25