28 listopada 2024, imieniny obchodzi: Jakub, Lesław, Zdzisław

Wyspa Niue wprowadziła do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą Górę Rushmore. Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Wyspy Cooka, Święta Noc

Wyspy Cooka wprowadzą w sierpniu nową monetę okolicznościową z serii "Masterpieces of Art". Numizmat wybity w srebrze wysokiej próby o wadze trzech uncji przedstawiać będzie obraz Carlo Maratty "Święta Noc". więcej »

Banknot Roku 2012

International Bank Note Society opublikowało wyniki plebiscytu na Banknot Roku 2012. Spośród 100 banknotów które wprowadzono do obiegu w ubiegłym roku zwycięzcą zostało 5 tys. tenge z Kazachstanu. więcej »

Polska, Czarniak

Mennica Kresowa opublikowała dane dotyczące emisji medali prezentujących Czarniaka. Numizmaty wybite w mosiądzu oraz nowym srebrze należą do serii Ryby Bałtyku. więcej »

Australia, Elżbieta II

Australia wprowadzi do obiegu monety upamiętniające Elżbietę II. Numizmaty wybito w miedzioniklu oraz srebrze wysokiej próby. więcej »

Litwa, Żółw błotny

Litwa wprowadzi do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą Żółwia błotnego. Numizmat został wybity w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. Emisja monety nastąpi w czwartym kwartale bieżącego roku. więcej »

Stany Zjednoczone, Pięciocentówki z Głową Statuy Wolności z 1913 roku

	Pięciocentówki z Głową Statuy Wolności z 1913 roku są amerykańskimi monetami wyprodukowanymi w bardzo małej ilości, poza autoryzacją Mennicy Stanów Zjednoczonych. Fakt ten powoduje, że są one jedną z największych rzadkości w amerykańskiej numizmatyce. W roku 1972 jeden z egzemplarzy pięciocentówki stał się pierwszą monetą, która osiągnęła cenę 100 tysięcy dolarów amerykańskich. W roku 1996 kolejny egzemplarz przebił barierę miliona dolarów. Specjaliści twierdzą, iż taka pięciocentówka w doskonałym stanie osiągnęłaby na rynku cenę 20 milionów dolarów. W 2003 roku egzemplarz monety sprzedany został za niecałe 3 miliony dolarów. Natomiast w 2010 roku egzemplarz Olsena osiągnął na aukcji cenę 3,7 mln dolarów. Znanych jest zaledwie 5 egzemplarzy tej monety, z czego 2 znajdują się w muzeach, 3 w prywatnych kolekcjach.

	Zdjęcie 1: egzemplarz Olsena:


	Wzór Głowy Statuy Wolności na amerykańskiej monecie pięciocentowej został zmieniony na Głowę Indianina ("Buffalo") w lutym 1913. To właśnie od tego momentu rozpoczęła się oficjalna produkcja monet pięciocentowych na rok 1913 - w oficjalnej bazie danych Mennicy Stanów Zjednoczonych nie istnieją żadne informacje dotyczące produkcji monet pięciocentowych z wzorem Głowy Statuy Wolności na ten rok. Pięciocentówki z Głową Statuy Wolności z roku 1913 po raz pierwszy dały o sobie znać środowisku numizmatycznemu w roku 1920. Wszystkie pięć egzemplarzy było wówczas w posiadaniu Samuela Browna, numizmaty, który przedstawił owe monety na dorocznej konwencji Amerykańskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Brown zamieścił ogłoszenie dotyczące owych pięciocentówek w numizmatycznym czasopiśmie The Numismatist w grudniu 1919, oferując sprzedaż monet po 500 dolarów za sztukę. Utrzymywał, iż wszedł w posiadanie owych monet w wyniku zakupu. Niektórzy badacze historii numizmatyki twierdzą jednak, że to sam Brown jest odpowiedzialny za produkcję i wyniesienie z mennicy tych monet - był on pracownikiem Mennicy Stanów Zjednoczonych w roku 1913. Tego typu działania zdarzały się dość często w historii numizmatyki, szczególnie w XIX wieku, czego najlepszym przykładem mogą być srebrne monety jednodolarowe klasy II i III z 1804 roku. Inni znawcy numizmatyki, tacy jak David Bowers, kwestionują powyższy scenariusz, twierdząc, iż jest kilka metod, według których monety mogły by zostać wybite legalnie. Jak twierdzi Bowers, pięciocentówki mogły zostać legalnie wyprodukowane, będąc monetami próbnymi wybitymi w późnym 1912 roku na potrzeby przetestowania nowych matryc przeznaczonych do obróbki metalu, które miały być używane od roku 1913. Bowers nie wyklucza jednak teorii o prywatnym wyprodukowaniu monet przez Browna.

	W styczniu 1924 roku Samuel Brown sprzedał wszystkie 5 egzemplarzy monety pięciocentowej z Głową Statuy Wolności. Zestaw monet przechodził z rąk do rąk różnych kolekcjonerów, trafiając w ręce Pułkownika E.H.R. Greena. Po śmierci Greena w 1936 roku i zlicytowaniu jego kolekcji, pięciocentówki zostały zakupione przez dwóch kolekcjonerów - Erica Newmana oraz B.G. Johnsona i był to pierwszy raz w historii, kiedy zestaw monet rozdzielono. Tylko dwie pięciocentówki zostały wyprodukowane z impregnowaną powierzchnią. Pozostałe trzy wybito za pomocą standardowych technik. Niektóre z firm gradingowych, takie jak PCGS (Professional Coin Grading Service) czy NGC (Numismatic Guarante Corporation) przyznały najlepiej zachowanej monecie stopień PROOF66 (polski odpowiednik - C3 - do 20% zarysowań powierzchni, brak uszkodzeń mechanicznych).

	Najlepiej zachowanym znanym egzemplarzem jest egzemplarz Eliasberga (nazwa pochodzi od znanego numizmatyka Louisa Eliasberga, który kupił monetę od Galerii Numizmatycznej). W roku 1996 egzemplarz ten został sprzedany na aukcji za ok. 1,5 mln dolarów, co stanowiło wówczas najwyższą cenę za pojedynczą monetę. W marcu 2001 cena tej monety osiągnęła 1,8 mln dolarów, w maju 2005 - 4,1 mln dolarów, natomiast w 2007 roku - 5 milionów dolarów.

	zdjęcie 2: egzemplarz Eliasberga:


	Podczas gdy najlepiej zachowanym egzemplarzem jest egzemplarz Eliasberga, najbardziej znanym jest egzemplarz Olsena (moneta pokazana była w popularnym amerykańskim serialu Hawaii Five-O) - druga pod względem stanu zachowania. Jej nazwa pochodzi od numizmatyka Freda Olsena. Cena monety osiągała kolejno: 100 tys. dolarów w 1972, 200 tys. w 1978, 3 mln w 2004 oraz 3,7 mln w styczniu 2010.

	Pozostałymi trzema, nieimpregnowanymi egzemplarzami są: Egzemplarz Norweba, egzemplarz Waltona oraz egzemplarz McDermotta. Egzemplarz Waltona, podobnie jak Eliasberga i Olsena znajduje się obecnie w rękach prywatnych kolekcjonerów, podczas gdy egzemplarz Norweba można oglądać na wystawie w Instytucie Smithsona w Waszyngtonie, natomiast egzemplarz McDermotta podziwiać można w Muzeum Pieniędzy Amerykańskiego Towarzystwa Numizmatycznego (Colorado Springs).

	Autor: Marcin Redo

	zdjęcie: wikipedia

	2010-01-26